tarafından KARAMANOĞLU MEHMET BEY
"BUGÜNDEN SONRA DİVANDA, DERGAHTA,
BARGAHTA, MECLİSTE VE MEYDANDA TÜRKÇEDEN
BAŞKA DİL KULLANILMAYACAKTIR."
13 Mayıs 1277
Karamanoğullarının üçüncü ve en büyük hükümdarıdır. Doğum tarihinin
kesin olmamakla birlikte 1246 olduğu sanılmaktadır. Ölüm tarihi ise
1283'tür.
Mehmet Bey Karamanoğulları'nın başına geçtiğinde, Anadolu'da Moğol
hakimiyeti bulunmaktaydı. Karaman Bey'in ölümünden sonra, Anadolu
Selçuklu Sultanı IV.Rüknettin Kılıçarslan, Karaman ülkesinin idaresini,
vezirlerinden Hutenoğlu Bedrettin ibrahim'e vermiş; eski ülüş sistemini
tanımadığını ilan etmişti. Daha çocuk yaşta olan Mehmet Bey ve
kardeşleri de yakalanıp hapsedilmişti.
IV.Rukneddin Kılıçarslanın ölümü üzerine, yerine III.Gıyaseddin Keyhüsrev geçti. Mehmet Bey ve kardeşleri serbest bırakıldı.
Karamanoğlu Mehmet Bey, başa geçer geçmez, Selçuklulara cephe aldı.
Üzerine gönderilen Moğol-Selçuk ordusunu, Göksu vadisinde mağlup etti.
Güneye yönelip, Sahiller Emini Hoca Yunus ordusunu da yenerek
egemenliğini sağlamlaştırdı. Daha sonra, Eşrefoğlu ve enteşe
Türkmenlerini de yanına alarak Konya önlerine geldi. Konya'yı
zaptederek Gıyaseddin Siyavuş'u Selçuklu tahtına geçirdi.
O sırada Selçuklular, edebi dil olarak Farsça'yı, devlet işlerinde ise
Arapça'yı kullanıyorlardı. Halk ise bu iki dilin dışında, kendi öz dili
olan Türkçe'yi kullanmayı sürdürüyordu.
Mehmet Bey, millet olarak yaşamanın ilk şartı olarak, dil birliğinin
sağlanması gerektiğine inanıyordu. Kendi dilini ve kültürünü hor gören,
başka kültürlerin egemenliğine girmeyi yücelik sanan, bu yoz anlayışa
tepki gösteriyordu. Konya'nın alınmasından sonra, 1277 tarihli ünlü
fermanını yayınladı. Türkçeden başka bir dil konuşulmasını yasakladı.
O'nun bu fermanı Anadolu'da uzun yıllar yankılanmış ve günümüze kadar
gelmiştir.
Konya'yı yeniden ele geçiren Moğollar, Karamanoğulları üzerine
yürüdüler. Küçük bir orduyla Moğollara karşı yiğitçe savaşan Mehmet
Bey, kardeşleri Tanu ve Zekeriya ile birlikte şehit düştü.
Mehmet Bey askeri ve idari yönden bilgili ve yetenekli bir devlet adamı
idi. Hayatı boyunca bilim ve sanat adamlarını etrafında toplamış,
onlara büyük değer vermiştir.
KARAMANOĞLU MEHMET BEY ve FERMANI
Karamanoğlu Mehmet Bey'in, 13 Mayıs 1277'de, Türkçe'yi korumak amacıyla
yayınladığı ünlü fermanını, herhangi bir ferman diye nitelendirmek,
yanlış olsa gerektir.
O dönemdeki Anadolu'nun durumunu kavramadan, fermanı değerlendirmek de, yine gerçeklere tam anlamıyla ulaşmamızı engeller.
XII.y.y. ve sonraları, Anadolu Selçukluları'nın hüküm sürdüğü; Anadolu
Selçukluları Türk olmalarına rağmen, devletin her alanında İran
hakimiyetinin apaçık görüldüğü ve Türklüğün değerlerinin, devlet eliyle
unutturulmaya yüztuttuğu yıllardır.
İşte bu dönemde Karamanlılar, Anadolu'da, sadece dil alanında değil;
Türk değerlerinin yaşatılması için, her alanda, büyük mücadeleler
vermişlerdir.
1238'de Selçuklular'ın İranlaşması karşısında, Karaman'lıların atası
Nure Sofi'nin de katıldığı; Türklüğün savunması denilebilecek,
Kırşehir'in Maliya Ovası'nda gerçekleşen savaş; Karamanoğulları'nın
Anadolu'da verdikleri mücadelelerin, koltuk kavgası değil; Türk
değerlerinin korunması olduğunun en açık delili sayılabilir.
Karamanoğlu Mehmet Bey de, atası Nure Sofi gibi, Anadolu'da, Türklüğün,
Türk değerlerinin mücadelesini vermiştir. 1277'de yayınladığı fermanın
özünde, bir milletin birlik beraberliğinin ilk adımının, dil birliği
olduğu gerçeği vurgulanmaktadır.
Orta Asya'dan Anadolu'ya göçen, burada devlet ve beylikler kuran Türk
boylarının, başka millellerin değerlerini kabullenip, kendi öz
yapılarını terk etmeye yöneldikleri ve bu yönelişi adeta marifet
saydıkları bir dönemde, sadece Karamanoğulları'nın, Türk değerlerine
bağlı kalma savaşı vermeleri ve Karamanoğlu Mehmet Bey'in bu gerçeği,
tarih sayfalarına, fermanıyla kazıması, Anadolu Türk tarihinin en
önemli adımlarındandır.
"BUGÜNDEN SONRA DİVANDA, DERGAHTA,
BARGAHTA, MECLİSTE VE MEYDANDA TÜRKÇEDEN
BAŞKA DİL KULLANILMAYACAKTIR."
13 Mayıs 1277
Karamanoğullarının üçüncü ve en büyük hükümdarıdır. Doğum tarihinin
kesin olmamakla birlikte 1246 olduğu sanılmaktadır. Ölüm tarihi ise
1283'tür.
Mehmet Bey Karamanoğulları'nın başına geçtiğinde, Anadolu'da Moğol
hakimiyeti bulunmaktaydı. Karaman Bey'in ölümünden sonra, Anadolu
Selçuklu Sultanı IV.Rüknettin Kılıçarslan, Karaman ülkesinin idaresini,
vezirlerinden Hutenoğlu Bedrettin ibrahim'e vermiş; eski ülüş sistemini
tanımadığını ilan etmişti. Daha çocuk yaşta olan Mehmet Bey ve
kardeşleri de yakalanıp hapsedilmişti.
IV.Rukneddin Kılıçarslanın ölümü üzerine, yerine III.Gıyaseddin Keyhüsrev geçti. Mehmet Bey ve kardeşleri serbest bırakıldı.
Karamanoğlu Mehmet Bey, başa geçer geçmez, Selçuklulara cephe aldı.
Üzerine gönderilen Moğol-Selçuk ordusunu, Göksu vadisinde mağlup etti.
Güneye yönelip, Sahiller Emini Hoca Yunus ordusunu da yenerek
egemenliğini sağlamlaştırdı. Daha sonra, Eşrefoğlu ve enteşe
Türkmenlerini de yanına alarak Konya önlerine geldi. Konya'yı
zaptederek Gıyaseddin Siyavuş'u Selçuklu tahtına geçirdi.
O sırada Selçuklular, edebi dil olarak Farsça'yı, devlet işlerinde ise
Arapça'yı kullanıyorlardı. Halk ise bu iki dilin dışında, kendi öz dili
olan Türkçe'yi kullanmayı sürdürüyordu.
Mehmet Bey, millet olarak yaşamanın ilk şartı olarak, dil birliğinin
sağlanması gerektiğine inanıyordu. Kendi dilini ve kültürünü hor gören,
başka kültürlerin egemenliğine girmeyi yücelik sanan, bu yoz anlayışa
tepki gösteriyordu. Konya'nın alınmasından sonra, 1277 tarihli ünlü
fermanını yayınladı. Türkçeden başka bir dil konuşulmasını yasakladı.
O'nun bu fermanı Anadolu'da uzun yıllar yankılanmış ve günümüze kadar
gelmiştir.
Konya'yı yeniden ele geçiren Moğollar, Karamanoğulları üzerine
yürüdüler. Küçük bir orduyla Moğollara karşı yiğitçe savaşan Mehmet
Bey, kardeşleri Tanu ve Zekeriya ile birlikte şehit düştü.
Mehmet Bey askeri ve idari yönden bilgili ve yetenekli bir devlet adamı
idi. Hayatı boyunca bilim ve sanat adamlarını etrafında toplamış,
onlara büyük değer vermiştir.
KARAMANOĞLU MEHMET BEY ve FERMANI
Karamanoğlu Mehmet Bey'in, 13 Mayıs 1277'de, Türkçe'yi korumak amacıyla
yayınladığı ünlü fermanını, herhangi bir ferman diye nitelendirmek,
yanlış olsa gerektir.
O dönemdeki Anadolu'nun durumunu kavramadan, fermanı değerlendirmek de, yine gerçeklere tam anlamıyla ulaşmamızı engeller.
XII.y.y. ve sonraları, Anadolu Selçukluları'nın hüküm sürdüğü; Anadolu
Selçukluları Türk olmalarına rağmen, devletin her alanında İran
hakimiyetinin apaçık görüldüğü ve Türklüğün değerlerinin, devlet eliyle
unutturulmaya yüztuttuğu yıllardır.
İşte bu dönemde Karamanlılar, Anadolu'da, sadece dil alanında değil;
Türk değerlerinin yaşatılması için, her alanda, büyük mücadeleler
vermişlerdir.
1238'de Selçuklular'ın İranlaşması karşısında, Karaman'lıların atası
Nure Sofi'nin de katıldığı; Türklüğün savunması denilebilecek,
Kırşehir'in Maliya Ovası'nda gerçekleşen savaş; Karamanoğulları'nın
Anadolu'da verdikleri mücadelelerin, koltuk kavgası değil; Türk
değerlerinin korunması olduğunun en açık delili sayılabilir.
Karamanoğlu Mehmet Bey de, atası Nure Sofi gibi, Anadolu'da, Türklüğün,
Türk değerlerinin mücadelesini vermiştir. 1277'de yayınladığı fermanın
özünde, bir milletin birlik beraberliğinin ilk adımının, dil birliği
olduğu gerçeği vurgulanmaktadır.
Orta Asya'dan Anadolu'ya göçen, burada devlet ve beylikler kuran Türk
boylarının, başka millellerin değerlerini kabullenip, kendi öz
yapılarını terk etmeye yöneldikleri ve bu yönelişi adeta marifet
saydıkları bir dönemde, sadece Karamanoğulları'nın, Türk değerlerine
bağlı kalma savaşı vermeleri ve Karamanoğlu Mehmet Bey'in bu gerçeği,
tarih sayfalarına, fermanıyla kazıması, Anadolu Türk tarihinin en
önemli adımlarındandır.
